Nieuwsbrief Progressiegericht Werken 846


► Ervaren MT oefent met progressiegericht sturen

Afgelopen week trainden we het MT van een organisatie die management- en projectteams in bedrijven, overheden en non-profits helpt bij strategie en besluitvorming. Deze organisatie kent de progressiegerichte aanpak al jaren en past die toe in het werk voor cliënten en in de eigen manier van samenwerken. In de sessie stond progressiegericht sturen centraal. In deze gespreksaanpak maakt de leidinggevende eerst duidelijk wat er precies wordt verwacht; dat noemen we de progressieverwachting. Daarna licht de leidinggevende toe waarom die verwachting belangrijk is; dat is de rationale. De toon is vriendelijk en duidelijk. Omdat professionals zelf kunnen bepalen hoe zij aan de verwachting voldoen, is de aanpak autonomie-ondersteunend. 

► Training Progressiegericht Coachen & Adviseren (start 7 november 2025)

Wil jij als coach of adviseur progressie bij jezelf en je cliënten en studenten realiseren? In zes intensieve sessies, gebaseerd op de nieuwste inzichten uit de wetenschappelijke psychologie, leer je de meest effectieve progressiegerichte interventies inzetten, zoals autonomie ondersteuning, groeimindsetondersteuning, de cirkeltechniek, toekomstprojectievragen en eerdere successenvragen. Je oefent met eigen casuïstiek en ontvangt directe hulp en feedback van Gwenda Schlundt Bodien en Coert visser. Je kunt het geleerde meteen toepassen in je eigen werk. Bij de start ontvang je de boeken ‘Handboek progressiegericht coachen’ en ‘100 sleutels tot progressie’. Schrijf je hier in.


► Training Progressiegericht Leidinggeven (start 1 september 2025)

Wil jij als leidinggevende effectiever bijdragen aan duurzame progressie in je team? In vijf praktische sessies, gebaseerd op de nieuwste inzichten uit de wetenschappelijke psychologie, ontdek je hoe je het onderscheid tussen sturen en helpen duidelijk herkent en benut. Je begeleidt medewerkers en collega’s constructief in lastige gesprekssituaties. Je leert effectief om te gaan met tegenwerpingen en oefent volop met relevante casussen en reflectiemomenten. Na afloop kun je de geleerde technieken direct toepassen. Je ontvangt bij de start het Handboek Progressiegericht leidinggeven boordevol tools en praktijkvoorbeelden. Schrijf je hier in.

► Podcast: training progressiegericht leidinggeven

Podcast: training progressiegericht leidinggeven. Deze aflevering van de podcast is bedoeld voor degenen die interesse hebben om meer te weten te komen over de inhoud van en de aanpak tijdens de training progressiegericht leidinggeven. In welk raamwerk is de training ingebed, hoe is de training praktisch opgebouwd, wat leer je in de training, voor wie is de training bedoeld en wat zijn ervaringen van leidinggevenden die de training hebben gevolgd? 

► Het voorspellende brein en progressiegericht werken

Lang gold het idee dat het brein vooral reageert op wat de zintuigen aanbieden: er gebeurt iets buiten ons, het brein verwerkt die input en produceert een respons. Dat model is te smal. Onderzoek laat zien we dat mensen voortdurend anticiperen: ze letten vooral op wat ze verwachten te zullen zien en bereiden hun handelen daarop voor (Huettig, 2025; Yon, 2024). Dit is de kern van het voorspellende brein: het vormt doorlopend verwachtingen over de eerstvolgende momenten, gebruikt die verwachtingen om aandacht en actie te organiseren en vergelijkt daarna de uitkomst met wat werd verwacht. Het verschil tussen verwachting en uitkomst is een leersignaal dat aangeeft hoe het eigen situatiebeeld kan worden aangescherpt. Zo ontstaat een voorspellingslus: eerst verwachtingen vormen, vervolgens handelen, daarna waarnemen en ten slotte bijstellen. In deze lus voltrekken leren en aanpassing zich van seconde tot seconde.  

► Progressiegerichte voorbereiding

Progressiegerichte voorbereiding van gesprekken en situaties vergroot de kans dat er daadwerkelijk progressie wordt bereikt in het gesprek en in de betreffende situatie. Veel mensen realiseren zich wel dat voorbereiding belangrijk kan zijn, en als het ze qua tijd lukt doen veel mensen ook wel wat aan voorbereiding. Maar dat zegt nog niets over hoe ze zich voorbereiden. Welke veelvoorkomende niet-progressiegerichte dingen doen mensen in de voorbereiding? En hoe ziet een progressiegerichte voorbereiding eruit? 

► Limitarianism, pleidooi voor een bovengrens aan rijkdom

Limitarianism, pleidooi voor een bovengrens aan rijkdomIngrid Robeyns is filosoof aan de Universiteit Utrecht en werkt op het raakvlak van ethiek, economie en publiek beleid. In haar boek Limitarianism (2024) legt zij uit waarom samenlevingen grenzen zouden moeten stellen aan extreme privévermogens en hoe dat in de praktijk kan. Zij presenteert limitarianisme als een richtinggevend principe dat we doelgericht kunnen benaderen, ook al bereiken we het misschien nooit volledig. Haar vertrekpunt is nuchter: mensen hebben genoeg nodig voor een goed leven; boven dat punt neemt de persoonlijke meerwaarde van extra geld snel af, terwijl de maatschappelijke nadelen juist groeien. Het boek wil die intuïtie vertalen naar een samenhangend moreel kader en naar concrete spelregels die democratisch te verantwoorden zijn.  

Nieuwsbrief Progressiegericht Werken 845


► De universaliteit van psychologische basisbehoeften

 De universaliteit van psychologische basisbehoeften. Grubbs et al. (2025) deden onderzoek naar het meten van psychologische basisbehoeften zoals die door de zelfdeterminatietheorie worden gesuggereerd.


► Training Progressiegericht Coachen & Adviseren (start 1 september 2025)

Wil jij als coach of adviseur progressie bij jezelf en je cliënten en studenten realiseren? In zes intensieve sessies, gebaseerd op de nieuwste inzichten uit de wetenschappelijke psychologie, leer je de meest effectieve progressiegerichte interventies inzetten, zoals autonomie ondersteuning, groeimindsetondersteuning, de cirkeltechniek, toekomstprojectievragen en eerdere successenvragen. Je oefent met eigen casuïstiek en ontvangt directe hulp en feedback van Gwenda Schlundt Bodien en Coert visser. Je kunt het geleerde meteen toepassen in je eigen werk. Bij de start ontvang je de boeken ‘Handboek progressiegericht coachen’ en ‘100 sleutels tot progressie’. De training start op 1 september 2025 in Vianen. Schrijf je hier in.


► Training Progressiegericht Leidinggeven (start 1 september 2025)

Wil jij als leidinggevende effectiever bijdragen aan duurzame progressie in je team? In vijf praktische sessies, gebaseerd op de nieuwste inzichten uit de wetenschappelijke psychologie, ontdek je hoe je het onderscheid tussen sturen en helpen duidelijk herkent en benut. Je begeleidt medewerkers en collega’s constructief in lastige gesprekssituaties. Je leert effectief om te gaan met tegenwerpingen en oefent volop met relevante casussen en reflectiemomenten. Na afloop kun je de geleerde technieken direct toepassen. Je ontvangt bij de start het Handboek Progressiegericht leidinggeven boordevol tools en praktijkvoorbeelden. De training start op 1 september 2025 in Vianen. Schrijf je hier in.

 

► Mikken op betekenisvolle, duurzame progressie – antwoord op progressiesceptici

In de turbulente tijd waarin we leven, vinden velen het moeilijk om in progressie te geloven. Dit geldt niet alleen voor leken. Diverse progressiesceptici, zoals de historicus Ronald Wright en de filosoof Tim Fransen, kwamen met scherpe en uitgebreid beargumenteerde kritiek op vooruitgangsdenken. Hoewel beide auteurs in mijn ogen met belangrijke observaties en inzichten komen, deel ik niet hun kritiek op vooruitgangdenken an sich. Lees hieronder waarom mijn antwoord is niet om het gelof in het streven naar progressie op te geven, maar om haar scherper te definiëren en bewuster te bewaken. In dit artikel pleit ik voor betekenisvolle, duurzame progressie (BDP) als een waardevol doel voor individuen, organisaties én samenlevingen.  

► De vier componenten van ons voorspellende brein

 De vier componenten van ons voorspellende brein. Steeds meer wetenschappers ondersteunen het idee dat ons brein voorspellend werkt. Wetenschappers zoals Anil Seth en Lisa Feldmann-Barrett hebben er laagdrempelige boeken over geschreven, en ook Daniel Yon (zie hier) en Andy Clark. Het boek van Clark is getiteld ‘the experience machine’. En in zijn boek heb ik de tot nu toe helderste uiteenzetting gevonden over de werking van ons voorspellende brein.

► Wordt AI een denkuitholler of een denkversterker?

 Volgens Nigel Toon, auteur van ‘How AI Thinks’ bevinden we ons aan het begin van een revolutie die onze wereld op zijn kop zal zetten: de AI-revolutie. Hij noemt AI het krachtigste gereedschap dat de mensheid ooit ontwikkeld heeft en hij stelt dat we nog maar net beginnen te leren hoe krachtig het zal worden. AI transformeert nu al veel processen in het bedrijfsleven, de gezondheidszorg en het onderwijs. Tegelijk is het in ons persoonlijk leven al nadrukkelijk aanwezig, zoals in onze auto’s, hoewel we ons daar niet altijd van bewust zijn. Toon wijst erop dat velen doembeelden hebben bij de toekomst met AI. Hij denkt dat deze vooral te maken hebben met ons gebrek aan begrip van wat AI is. Zijn visie is dat AI enorme kansen zal bieden voor mensen die het begrijpen mits we goede waarborgen inbouwen – denk aan: transparantie over bronnen, mens-in-de-lus bij impactvolle beslissingen, periodieke kwaliteitscontrole – om de risico’s ervan in te perken. Heeft hij gelijk? 

► Waar komt je eigen motivatiestijl vandaan?

 Waar komt je eigen motivatiestijl vandaan? Oftewel waar komt de manier waarop je anderen probeert te motiveren vandaan? Een tijdje geleden zei een leidinggevende tegen me dat hij het belachelijk vond dat zijn medewerkers niet gewoon zelf snapten wat ze moesten doen. Hij vond het irritant dat hij hen moest aansturen. Waarom was dat nou nodig? Hij kreeg er weerstand van om als leidinggevende te moeten leidinggeven aan medewerkers. Deze leidinggevende was niet autonoom gemotiveerd voor zijn werk als leidinggevende. Hij schoot vaak uit zijn slof, was ongeduldig en autoritair tegen zijn medewerkers. Dat ging gepaard met een energielek bij hemzelf en bij medewerkers die niet goed functioneerden.

► De opmars van oligarchisering – en hoe we deze stuiten

 We spreken van een oligarchie wanneer een kleine groep invloedrijke personen de werkelijke macht heeft, en officiële wetten, regels en procedures naar believen negeert. Hoewel we oligarchieën vooral kennen van politieke regimes, zien we ze ook terug in bedrijven en organisaties. Zowel in de politiek als bedrijven hebben oligarchieën serieuze nadelen. Toch kunnen ze gemakkelijk ontstaan, soms terwijl we het nauwelijks doorhebben. Hoe kan dat? En wat kunnen we doen aan deze ongewenst oligarchisering?

► AI lijkt wel bewustzijn te ontwikkelen?

AI lijkt wel bewustzijn te ontwikkelen? Anil Seth (auteur van onder andere Being you) heeft dit interessante artikel geschreven over bewustzijn en AI. Als je een vraag stelt in een systeem als chatgpt dan kan je het gevoel krijgen met een bewust persoon te communiceren. Alleen al de manier van vragen stellen in de ‘je’ -vorm en het antwoord krijgen in de ‘ik’-vorm kan je dat idee geven. Naast alle implicaties die het kan hebben als mensen ervaren dat AI bewust zijn heeft, is een belangrijke vraag of AI daadwerkelijk bewustzijn kan ontwikkelen. Een paar gedachten uit het artikel van Anil Seth vat ik hier samen. 

► Hoe Victor Wooten en The Beatles zo goed werden: Praktijk→Reflectie→Theorie→Innovatie

 Wat hebben een wereldberoemde jazz-fusion bassist (Victor Wooten) en de waarschijnlijk meest invloedrijke band aller tijden, The Beatles, met elkaar gemeen? Op het eerste gezicht misschien weinig, maar bij nader inzien delen ze een krachtig inzicht: de beste manier om iets te leren is door de combinatie van praktijkleren en theorieleren (met de hoofdrol voor praktijkleren). 

► Subjectiviteitsmarkeringen bij onzekere of beladen gesprekken

 Stel je voor dat je zegt: ‘Volgens mij klopt deze berekening niet.’ Met de woorden ‘volgens mij’ maak je onmiddellijk duidelijk dat je geen onwrikbaar feit presenteert, maar jouw interpretatie van de gegevens. Zulke kleine signaaltjes noemen we subjectiviteitsmarkeringen. Ze helpen gesprekken soepeler te laten verlopen omdat ze onderscheid maken tussen wat er objectief is en hoe jij dat subjectief beoordeelt.